Aangeleerde Hulpeloosheid bij Honden

Aangeleerde hulpeloosheid is een psychologisch fenomeen dat zowel bij mensen als bij dieren kan voorkomen. Het werd voor het eerst beschreven in de jaren ’60 door psychologen Martin Seligman en Steven Maier in een serie experimenten met honden. Dit fenomeen kan ernstige gevolgen hebben voor het welzijn van onze viervoeters. In deze blog duiken we dieper in de concepten van aangeleerde hulpeloosheid, hoe het zich manifesteert bij honden, en wat we als eigenaren kunnen doen om dit te voorkomen.

Wat is Aangeleerde Hulpeloosheid?

Aangeleerde hulpeloosheid ontstaat wanneer een individu herhaaldelijk in een onontkoombare en aversieve situatie verkeert, zonder de mogelijkheid om te ontsnappen of een oplossing te vinden. Bij ouderwetse systemen van hondentraining denken mensen vaak aan “afleren” i.p.v. aanleren. Deze shutdown-toestand wordt dan door de desbetreffende trainers gelabeld als “braaf, kalm, meegaand en goed luisteren, onderdanig”. Na verloop van tijd leren de honden dat hun acties geen effect hebben op hun situatie, wat leidt tot een gevoel van machteloosheid en passiviteit. Dit kan niet alleen leiden tot gedragsproblemen, maar ook tot depressieve symptomen bij het dier.

• De Experimenten van Seligman en Maier

In de experimenten van Seligman en Maier werden honden blootgesteld aan elektrische schokken die ze niet konden vermijden. Na herhaalde blootstelling aan deze aversieve stimuli gaven de honden op, zelfs wanneer de mogelijkheid om te ontsnappen werd aangeboden. Dit gedrag demonstreerde de essentie van aangeleerde hulpeloosheid: de honden leerden dat hun acties geen invloed hadden op hun omgeving, wat leidde tot een passieve houding. Dit komt ook voorbij trainingen met stroppen en pinnenbanden rond de nek.

Manifestatie bij Honden

Bij honden kan aangeleerde hulpeloosheid zich op verschillende manieren uiten, waaronder:

• Passief gedrag: Honden kunnen apathisch worden en reageren met gebrek aan interesse in activiteiten die ze normaal leuk vinden.
• Angst en stress: Honden kunnen angstig of gestrest raken in situaties waar ze zich ooit veilig voelden.
• Gedragsproblemen: Dit kan leiden tot gedragsproblemen zoals overmatig blaffen, destructief gedrag of zelfs agressie.

Wetenschappelijke Ondersteuning 

Onderzoek toont aan dat aangeleerde hulpeloosheid niet alleen van invloed is op het gedrag van honden, maar ook op hun fysiologische gezondheid. Studies hebben aangetoond dat honden die onder stressvolle omstandigheden leven een verhoogd niveau van cortisol vertonen, wat kan leiden tot een verzwakt immuunsysteem en andere gezondheidsproblemen.

Voorkomen van Aangeleerde Hulpeloosheid 

Het is cruciaal om te begrijpen hoe we aangeleerde hulpeloosheid bij onze honden kunnen voorkomen. Hier zijn enkele strategieën:

• Positieve bekrachtiging: Gebruik positieve bekrachtiging om gewenst gedrag te belonen. Dit helpt de hond te begrijpen dat hun acties effect hebben op hun omgeving.
• Gecontroleerde blootstelling: Stel je hond geleidelijk bloot aan situaties die angst of stress kunnen veroorzaken, zodat ze kunnen leren dat ze kunnen ontsnappen of zich kunnen aanpassen.
• Socialisatie: Zorg voor een goede socialisatie in de puppyfase, zodat honden leren om met verschillende situaties om te gaan en zich veilig voelen. ( Lees ook de blog over de mythes van de socialisatie)
• Vermijd straffen: Vermijd het gebruik van aversieve trainingsmethoden, aangezien deze kunnen bijdragen aan gevoelens van hulpeloosheid en angst.
• Creëer een veilige omgeving: Zorg voor een veilige, voorspelbare omgeving waar de hond zich op zijn gemak voelt.

Conclusie

Aangeleerde hulpeloosheid is een ernstig probleem dat de mentale en fysieke gezondheid van honden kan beïnvloeden. Door bewust om te gaan met training en socialisatie, kunnen we onze honden helpen om een gevoel van controle en welzijn te behouden. Het is onze verantwoordelijkheid als hondenbezitters om ervoor te zorgen dat onze viervoeters zich veilig en gelukkig voelen in hun omgeving. Door de juiste aanpak kunnen we een positieve impact hebben op hun leven en hun algehele welzijn verbeteren.

Johan.